Corona virüsü salgını ile ilgili pek çok gerçeği henüz detaylı olarak bilmesek de, yaşlılar ve kronik hastalık gibi altta yatan sağlık sorunları yaşayan insanların özellikle risk altında olduğu tespit edildi. Bir kronik hastalığınız varsa ya da tanıdığınız biri için endişeleniyorsanız, riski olabildiğince azaltmak için önlemler almak çok önemli. Bu makalede, bu sıkıntılı zamanlarda size yardımcı olabilmesi adına güvenilir kaynakların verdiği tavsiyeleri derledik.
Corona Virüsü & Bir Kronik Hastalıkla Yaşamak
Dünyanın dört bir yanındaki ulusal sağlık organizasyonlarından gelen bilgilere göre, COVID-19 (yeni corona virüsünün sebep olduğu hastalığa verilen isim) aşağıdaki rahatsızlıklara sahip olanlar için özel bir risk oluşturuyor:
- Kanser hastaları
- KOAH ya da başka bir akciğer hastalığı olanlar
- Yüksek tansiyonu (hipertansiyon) olanlar
- Kalp hastalığı olanlar
- Otoimmün bir hastalığa (bağışıklık sisteminin vücudun normal dokularına saldırması durumu) veya başka bir durum sebebiyle zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip olanlar
- İmmünsüpresif (bağışıklık baskılayıcı) ilaç kullananlar
Kronik bir hastalıkla yaşıyorsanız, dünyadaki güvenilir kaynaklar tarafından verilen genel tavsiyeler şu şekilde:
Cleveland Kliniği’nin Tavsiyeleri:
✔️ Hasta insanlarla yakın temas kurmaktan kaçının.
✔️ Zorunlu olmadıkça seyahat etmeyin, özellikle uçaklara veya gemilere binmeyin.
✔️ İnsanlarla temas etme ihtimaline karşı kalabalık yerlerde bulunmaktan kaçının.
✔️ Dışarı çıkmak zorundaysanız, mümkünse kalabalık saatlerde çıkmaktan kaçının ve diğer insanlarla aranıza mesafe koyun.
✔️ Ellerinizi su ve sabunla en az 20 saniye yıkayın, özellikle halka açık alanlarda bulunduktan sonra bunu yapmak çok önemli. Su ve sabuna ulaşamıyorsanız, en az %60 alkol içeren alkol bazlı el dezenfektanları kullanın.
✔️Ellerinizi gözünüzden, burnunuzdan ve ağzınızdan uzak tutun, çünkü mikroplar vücudunuza bu şekilde girer.
✔️ İnsanlarla el sıkışmayın, halka açık veya kalabalık yerlerdeki yüzeylere dokunmaktan kaçının. Bunlar asansör düğmeleri, kapı kolları veya market sepeti tutacakları gibi yüzeyler olabilir.
✔️ Evinizdeki yüzeyleri düzenli olarak dezenfekte edin, bunlar yine kapı kolları, musluk başları ve telefonlar olabilir.
✔️ COVID-19 görülme oranı yüksek bir ülkeden gelen kişilerle yakın temas kurmaktan kaçının.
✔️ Sağlıklı beslenme, yeterli uyku, stres azaltan aktiviteler gibi sağlıklı alışkanlıklarınızı devam ettirin, bağışıklık sisteminizi olabildiğince güçlü tutmaya çalışın.
Ulusal Sağlık Servisi NHS’nin Tavsiyeleri:
✔️ Eve veya işe geldiğinizde, her zaman ilk olarak elinizi yıkayın
✔️ Eğer su ve sabun yoksa bir el dezenfektanı kullanın
✔️ Öksürdüğünüz veya hapşırdığınızda ellerinize değil, kolunuza veya bir peçeteye öksürün
✔️Peçeteye öksürdükten sonra çöpe atın ve sonrasında elinizi yıkayın
✔️ Sadece zorunluysanız toplu taşıma araçlarını kullanın
✔️Eğer imkanlarınız el veriyorsa evden çalışın
✔️ Doktorunuza veya diğer sağlık servislerine ulaşmak için telefonunuzu veya online servisleri kullanın
❌ Elleriniz temiz değilse gözünüze, burnunuza veya ağzınıza dokunmayın
❌ Aile ve arkadaşlar da dahil olmak üzere evinize misafir kabul etmeyin
Diğer kaynaklar aşağıda bulunabilir:
Kronik Hastalığı Olan Birini Tanıyorsanız
Kronik hastalığı olan akrabanız, arkadaşınız, komşunuz, veya tanıdığınız biri varsa, onlara yardımcı olabilmek için yapabileceğiniz bazı adımları listeledik.
CDC’nin Tavsiyeleri:
✔️ Kronik hastalığı olan kişinin hangi ilaçları aldığını bilin ve ihtiyaç halinde ilaç stoklamaları için yardımcı olun
✔️ Yiyeceklerin veya tıbbi malzemelerin (oksijen, diyaliz, yara bakımı gibi) yeterliliğini kontrol edin ve yedekleme planı yapın
✔️ Market ziyaretlerini en aza indirmek için bozulmaya dayanıklı yiyeceklerden almaya çalışın
✔️ Sevdikleriniz bir bakım tesisinde kalıyorsa, durumlarını sık sık kontrol edin. Yetkililere tesisteki diğer sakinlerin sağlık durumlarını sık sık sorun ve tesisin salgın durumu için bir protokolü varsa öğrenin.
Cleveland Kliniği’nin Tavsiyeleri:
✔️ Dışarı çıkmak zorunda kalmamaları için yiyecek veya reçeteli ilaçlarını alıp evlerine bırakmayı düşünebilirsiniz.
✔️ Kişi hastanede veya bir bakım tesisindeyse, ziyaret konusunda kısıtlama olup olmadığını gitmeden önce kontrol edin. Eğer hastaysanız, asla onları ziyaret etmeyin.
Kronik sağlık sorunları olan sevdiklerinizin temasa geçtikleri kişilere çok dikkat etmeleri gerekir. Bu yüzden çoğunlukla telefon araması, görüntülü arama veya sosyal medya üzerinden iletişiminizi düzenli olarak devam ettirebilir ve sağlık durumlarını sürekli kontrol edebilirsiniz.
Size yakın olan bu konuda daha savunmasız kişilere yardımcı olmanın yanı sıra, yerel hizmetlere de yardım sağlayarak hastalıkla mücadeleye destek olabilirsiniz. Yapabilecekleriniz:
✔️ Yemek yardımı yapan sosyal kuruluşlara bağışta bulunmak
✔️ Gönüllülük yaparak, yiyecek veya para bağışlayarak destek olabileceğiniz yerel girişimler için sosyal medyayı kontrol etmek
✔️ Toplumda yayılma riskini azaltmak adına kendinizi izole etmeye hazır olmak
✔️Sağlık hizmetlerini akıllıca kullanmak. İngiltere Toplum Sağlığı’nın paylaştığı makaleye göre sağlık hizmetlerini gereksiz kullanmak, corona virüsünün hizmetler üzerinde yarattığı baskıyı arttırıyor.
Belirli Kronik Hastalıklar İçin Kaynaklar:
Kronik hastalıklarla yaşayan kişiler ve sevdikleri için genel tavsiyelere ek olarak, bazı spesifik kronik hastalıklarla da ilgili bilgileri derledik. Kanser, kalp hastalığı ve KOAH hastalarına sunulan tavsiyeler hakkında daha fazla bilgi edinmek için lütfen aşağıdaki linkleri izleyin:
