Araştırmalara göre dünya üzerinde 65 milyon kişi, Türkiye’de ise 1 milyona yakın kişi epilepsi ile yaşıyor. Ön yargıların aksine, epilepsiyi büyük oranda tedavi etmek mümkün ve dünyada epilepsi ile yaşayan, kontrol altına alan ve mutlu bir hayat süren pek çok insan var. Bu makalede size epilepsi hakkında bilinmesi gereken beş gerçeği derledik.
Epilepsi Nedir?
Epilepsi hakkında bilinmesi gereken gerçeklere geçmeden önce epilepsinin ne olduğuna değinmemiz gerekir. Halk arasında sara hastalığı olarak da bilinen epilepsi, aslında nöbetler halinde yaşanan kronik bir hastalıktır. Beyin nöronlarında kontrolsüz ve ani elektriksel uyarıların boşalması sonucu beyin aktiviteleri anormal hale gelir. Bu uyarılar kaslara iletilir ve bazı durumlarda kişinin istemsiz kasılmalar, duyum kaybı veya bilinç kaybı yaşamasına sebep olur.
Epilepsi Hakkında Bilinmesi Gereken 5 Gerçek
1. Her epilepsi nöbeti yere düşme veya titreme şeklinde yaşanmaz
Epilepsi nöbeti çoğunluğun düşündüğünün aksine, her zaman kişinin birden yere yığılıp kasılmaya, titremeye başlaması şeklinde gerçekleşmez. Epilepsi nöbetlerinin pek çok tipi ve her tipin farklı belirtileri vardır.
En yaygın epilepsi nöbeti belirtilerinden bazıları aslında kişinin kafası karışık görünmesi, boşluğa bakakalması, beklenmedik veya tekrarlayan hareketler yapması (örneğin daireler çizerek yürümesi), sorulara cevap verememesi ya da konuşamaması şeklinde gerçekleşir. Hatta bazı insanlar uyurken bile nöbet geçirebilir. Bazı durumlarda ise kişinin nöbet geçirip geçirmediğini söylemek bile zorlaşır.
Sara krizi olarak da bildiğimiz epilepsi nöbetlerinin çeşitleri genel olarak iki başlık altında toplanır:
- Beyninizin yalnızca bir kısmındaki aktivite sebebiyle yaşanan fokal (parsiyel) nöbetler
- Beyninizin tüm bölgelerindeki aktivite sebebiyle yaşanan jeneralize nöbetler
Fokal nöbet türleri arasında herhangi bir bilinç kaybı olmadan da yaşanabilen nöbetler vardır. Çevrenizdeki şeylerin görünüşünün, kokusunun, tadının veya hissiyatının değişmeye başlaması bu tip nöbetin belirtisi olarak görülebilir. 'Deja vu' hissi yaşamak da bir nöbet geçirme belirtisi sayılabilir. Jeneralize nöbetlerin ise altı farklı tipi vardır ve beynin tamamı etkilendiği için kas kasılmaları veya sarsılmalar daha çok bu tip nöbetlerde yaşanabilir.
2. Epilepsi teşhisi konması için birden fazla kez nöbet geçirmiş olmak gerekir
Epilepsi teşhisi koymak çok basit değildir ve bir kez nöbet yaşamış olmanız doktorlar için yeterli bilgi sağlamayabilir. Doktorlar teşhis koymadan önce pek çok bilgi toplar. Nöbetten önce, nöbet sırasında ve sonrasında ne yaşandığını bilmek onlar için önemlidir.
Eğer bir epilepsi nöbeti geçirdiğinizi düşünüyorsanız, tıbbi yardım almanız gerekir. Nöroloji doktorunuz belirtilerinizi ve tıbbi geçmişinizi gözden geçirecektir. Nöbet geçirdiğiniz sırada yanınızda biri varsa, ondan gördüklerini anlatmasını isteyecektir.
Epilepsi teşhisi koyma yolunda ilerlerken doktorunuz bir nörolojik muayene ile motor beceriler ve zihinsel işlevlerinizi kontrol eder. Bunun yanında herhangi bir enfeksiyon belirtisini tespit etmek, genetik durumu belirlemek veya nöbetle ilişkili olabilecek diğer durumları kontrol etmek için bir kan testi yapabilir. Beyninizin işlevlerini kontrol etmek için EEG testi de yapılabilir.
EEG testi, epilepsiyi belirlemek için en sık kullanılan testtir. Beynin elektriksel aktivitesini ölçen bir cihaz ile dalgalanmalar kaydedilir. Eğer epilepsiniz varsa, nöbet geçirmezken bile normal beyin dalgalarında değişiklik görülmesi mümkündür.
Kısacası epilepsi teşhisi konması için öncelikle yeterli bilgi sağlanması gerekir. Tanı koyma süreci sabır isteyen bir süreçtir, birkaç kez doktoru ziyaret etmeniz gerekebilir. Ancak sürece sadık kalırsanız, doktorunuz nöbetlere neyin sebep olduğunu tespit edip tedavi aşamasına geçecektir.
3.Epilepsi hastalığının neden yaşandığı büyük oranda bilinmiyor
Az sayıda vaka için, epilepsi sebebi olarak beyinde daha önceden yaşanmış bir yaralanma veya farklı sebepler gösterilebilir. Bu sebepler doğum sırasında oksijen eksikliği, doğumda yaşanan beyin hasarı, beyin tümörü, beyin hasarına sebep olabilecek genetik faktörler, menenjit veya ensefalit gibi enfeksiyonlar, felç gibi beyinde hasar bırakabilecek bir rahatsızlık, anormal (aşırı düşük) kan şekeri seviyeleri şeklinde sıralanabilir.
Fakat dünyada pek çok insan için epilepsinin nedenleri belirtilemiyor. Araştırmalara göre, dünyada bütün yetişkin ve çocuk epilepsi vakalarının %70’inin neden epilepsi yaşadığı bilinmemektedir.
MyTherapy Blog'da ilginizi çekebilecek diğer bir makale:
Söz konusu epilepsi nöbetleri olduğunda ise, nöbeti tetikleyen bazı faktörler uzmanlar tarafından belirlenebilmiştir. İlaçlarınızı eksik veya düzensiz kullanmak, yüksek ateş, aşırı alkol veya uyuşturucu kullanımı, uykusuzluk veya epilepsi ilaçları ile etkileşime geçen diğer ilaçların nöbetleri tetikleyebileceği belirtilir. Bu tetikleyicileri azaltmak nöbet riskinizi düşürmenizi sağlayabilir.
4.Epilepside tedaviyle nöbetlerin önüne geçmek büyük ölçüde mümkün
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre epilepsi hastalarının %70’inin doğru bir teşhis ve tedavi sayesinde epilepsiyi nöbet geçirmeden yaşaması mümkün olabilir. Epilepsi tedavi yöntemleri genel olarak ilaç kullanımı veya cerrahi müdahaleyi kapsıyor.
Anti-epileptik ilaçlar nöbetlerin sıklığını veya yoğunluğunu azaltabiliyor. Özellikle çocuklarda ilaç tedavisi ile nöbetleri tamamen bitirmek mümkün olabiliyor. Bu konuda en önemli noktanın ilaçları düzenli ve sürekli kullanmak olduğu belirtiliyor.
İlaçların nöbetleri kontrol alamaması durumunda doktorlar beynin nöbete sebep olan kısmını saptayabiliyor ve bu kısmın konuşma, dil veya motor fonksiyonları etkilememesi halinde ameliyat gerçekleştirip epilepsi nöbetlerin kontrol altına alınması sağlanabiliyor.
5. Epilepsi hastaları sağlıklı, aktif bir hayat yaşayabilir
Epilepsi ile yaşamak basit değildir, fakat yukarıda da bahsettiğimiz gibi tedavinizi düzenli uygulamanın nöbetlerinizi kontrol altına almada büyük etkisi olacaktır. Bunun yanında dünyada pek çok epilepsiye sahip kişi uyku ve beslenme düzenine dikkat etmenin, egzersiz yapmanın yaşam kalitesini arttırmada etkili olduğunu belirtmiştir. Özellikle egzersiz yapıyor olmak, stresi azaltmaya ve ruh halini iyileştirmeye yardımcı olduğu için ve zihin sağlığına da iyi gelecektir.
Toplumun epilepsi hastalığına karşı var olan tutumu, zaman zaman ön yargı ve damgalanmalara sebep olabilmektedir. Ön yargıların aksine, epilepsi hastaları tedaviyle birlikte belirtilerini kontrol altına alabilir ve herkes gibi aktif, sağlıklı bir yaşam sürebilir. Pek çok işte çalışabilir, sorumluluk alabilir ve streslerini yönetebilirler. Epilepsi hastalığının çocuk veya yetişkin her yaşta görülebileceği düşünüldüğünde, toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi ve farkındalık sahibi olması epilepsili kişilerin zihinsel sağlığı açısından çok önemlidir.
MyTherapy Blog'daki diğer makalelere bir göz atın:
